Essay; Betekeniseconomie het nieuwe Goud

Essay;  Betekeniseconomie het nieuwe Goud

Aad van Uffelen 16 maart 2018 (update van 14-10-2016)

De huidige klassieke economische vorm leidt vooral tot ongekende welvaart en rijkdom voor een zeer kleine elite. Vergroten van het eigen bezit en kapitaal (macht, geld en competitie) is voor de leidende klasse en de (grote) ondernemers primair. Multinationals en veel rijken regelen het onderling ook zo dat ze weinig tot geen belasting betalen en wetgevers doen daar niets tegen, ergo, faciliteren het zelfs, maken deel uit van dat spel.

 De Panama Papers en ook de schrijnende uitbuiting door de medicijnindustrie zijn daar droevige voorbeelden van. Het is al jaren bekend dat internationals via brievenbusfirma's belasting legaal ontduiken. Het (nog) Christelijk bestuurde Nederland is daarin zelfs voorloper...wat is dan je geloof nog waard? Zeker, er zijn nu wat minder echte armen in de wereld die van 1.7 dollar per dag moeten rond komen, maar honderden miljoenen redden dat zelfs nog niet eens.

Winstmaximalisering is het heilige adagium... Maar voor de massa heeft de economische groei per saldo weinig vruchten geleverd. Dit heeft niets met rechts of links te maken of met welke economisch/politieke religie dan ook, maar met rechtvaardigheid en delen. Och ja, ik weet wel dat je gelijk in een hokje wordt gestopt als je dit soort dingen schrijft... stempel op je hoofd en demoniseren, sinds social media is ontdekt is dat een anonieme uitlaatklep voor velen.

Ook voor onze gemeente Westland mag je stellen dat winstmaximalisering nog altijd de rode draad is bij bestuur en politiek. Alles draait om winst en groei van die winst. Een flink aantal schroomt daarom niet om foute bestrijding toe te passen op gewassen, illegaal te lozen, lucht te vervuilen, verpakkingen te ontwikkelen die gif afgeven en noem maar op. Ook het openen van in 2016 nog een kolencentrale op de Maasvlakte betekent duizenden extra zieken en honderden extra doden per jaar aldus Prof. Rotmans. Of midden in Westland bedrijven als CoolCompany laten voortbestaan terwijl die duizenden (vieze) vrachtwagens over de overvolle wegen laat rijden. Toch gaat dit gewoon door en kritiek op luchtvervuiling, gevaar en geluidoverlast, komt je te staan op typeringen als ''azijnzijker, criticaster, lastig, je bent tegen de vooruitgang'' enzovoort''. Ze bedoelen eigenlijk je komt aan onze winst, je bent dus een bedreiging.

We weten dat laatste economische model leidde tot vele tuinders die ten onder gingen en sinds de laatste grote crisis in 2008 zit een groot deel onder speciaal beheer van de banken, dus mag je gerust zeggen dat het beleid faalt, sinds 2016 is de situatie wel verbeterd. Het boek ''de schuldenberg van prof. Jaap van Duijn is hier duidelijk in. Al doen onze voormannen / bovenbazen naar buiten toe voorkomen dat het geweldig gaat. Dat de wereld in transitie is lijkt de meesten te ontgaan en onze Westlandse leiders ontgaat het in ieder geval. Die houden ook nu nog vast aan nog meer nemen van het land, terwijl  90 % van Westland al is genomen en bebouwd graaien ze nu in de laatste 10 % en willen ze tegen de stroom in toch bouwen op het strand en in het duin en worden woonwijken zonder voldoende groen en een parkje gebouwd. Wanneer gaan ze eens iets terug geven aan de aarde?

Een economie gebaseerd op ''betekenis geven voor de samenleving'', een bijdrage leveren aan geluk en maximalisatie van welzijn voor velen is een vorm die de wereld toekomst kan bieden. Niet streven naar ''nog méér bezit'', maar naar ''beter, gezonder en gelukkiger'' en dat in harmonie met de aarde en een duurzame groene toekomst. (dus samenwerken, solidariteit, welzijn en sociale binding) Nee, dat is geen links, communistisch of socialistisch model, heeft niets met religie te maken, hoewel sommige religies wel dergelijke woorden hanteren...

Verbeteren van levensgeluk, veilige gezonde voeding zonder ziekmakende toevoegingen, geen slechte productie- verwerkingsmethoden of verpakkingen die ongezond zijn, gezonde lucht, gezond water en een aantrekkelijke leefomgeving waar kinderen veilig opgroeien tot waardevolle zindelijk denkende mensen, dat is wat onze leiders zouden moeten realiseren, maar dat doen ze niet. Het is voor hen veel gemakkelijker en op korte termijn voor henzelf rendabeler  op de oude uitbuitende weg voort te gaan en zelfverrijking en groei van het eigen ego te bevorderen. Ook onze religieuze leiders in Westland zwijgen als het graf.

Het is tijd voor ''action for happiness'', een economie waarin de mens en de aarde duurzaam centraal staan. Waarin de befaamde kreten People, Profit, Planet waar wordt gemaakt met als basis een gezonde aarde en haar draagkracht. Profit moet niet zijn heel veel winst voor weinigen, maar een gezonde leefkwaliteit voor allen en opbrengsten eerlijker verdelen, dat is echte winst.

Een economie die zeker rechtvaardigt dat bedrijven redelijke winsten maken, maar zoals nu maken vooral de consumentenbedrijven als supermarkten megawinsten op producten zoals groenten, waar de teler nauwelijks kostendekkend voor kan telen. Een sjoemeleconomie met veel producten die te ongezond zijn om te nuttigen. Je ziet in dit verband ook een toename van bedrijfsvormen die nu niet direct gezonde producten leveren zoals de McDonald en Monsanto... Maar ook onze supermarkten liggen vol met ongezond eetspul. Toch bouwen we steeds grotere supermarkten die ons blij maken met dat vaak verslavend voedsel vol suiker, vet en toevoegingen. Zouden we dat skippen dan waren die winkels meer dan de helft kleiner! Voedselveiligheid is ook maar een marketingkreet.

Persoonlijke meerwaarde en waarde voor de gemeenschap betekent dat je het eigenbelang moet overstijgen en primair invulling en betekenis moet geven voor de leefomgeving van allen.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) betekent nog steeds niet dat men ook maatschappelijk bezig is. Het is een containerbegrip geworden net zo als duurzaamheid, een vlag voor de buitenkant en vaak zonder veel inhoud. Veel bedrijven zijn vooral onmaatschappelijk bezig en stellen eigenbelang centraal. Dus bedrijven zouden in hun visie moeten stellen dat ze ''maatschappelijk verbeterend'' moeten aansturen. Nog te weinig bedrijven doen iets om de planeet te redden terwijl de klimaatproblematiek, de luchtkwaliteit en als gevolg daarvan een catastrofale aanslag op de volksgezondheid  en onze moederaarde gewoon door gaat.

Westland moet om mensen gaan draaien, alle mensen en niet om het ego van politici en het eigenbelang van bestuurders en bedrijven. Moeten we wel zoals onze bovenbazen roepen echt de wereld redden? Wat bedoelen ze daar mee, voedsel voor 10 miljard, 20 miljard of zou ''minder, minder'', mensen tot een niveau dat de aarde kan dragen een betere keuze zijn? Nee, dat past niet in het adagium van ''méér, méér, méér''! De mens is de enige diersoort die zich aan alle natuurwetten onttrekt en uiteindelijk zichzelf ten onder helpt. Dat komt omdat ons gen om op lange termijn te denken niet goed is geëvolueerd, dus blijven we korte termijn denken...

Het is dus ridicuul dat winstmaximalisering nog steeds leidraad is in het beleid. Het moet om gezamenlijk welzijn gaan. Gelukkig zien, vooral jonge professionals, winstmaximalisatie als een foute weg en kiezen voor Social Enterprises met een gezonde maatschappelijke visie, waarmee zij een betere eerlijker reputatie opbouwen en zich daarbij beter en gelukkiger voelen. De ouwe economie is ten einde en kantelende toekomst is aan organisaties en bedrijven die relevant willen zijn voor hun medewerkers en partners, voor hun klanten en ook voor de aarde, het milieu en de maatschappij als geheel. Jong talent stapt ook liever binnen bij Social Enterprises en laat nu net Westland verlegen zitten om al die jonge talenten, die nu niet hier heen willen komen.

Westland is nog lang niet zover en zolang het ouwe denken bij onze leiders en bedrijven leidend is zal de economie verder afglijden, verdwijnen kassen en wordt alles volgebouwd met flats en villa's. Het roer moet om, er moet totaal worden gekanteld naar een duurzame economie en samenleving met een recycle-economie ofwel circulaire economie, al is ook dat een modewoord en moeten we oppassen onder een andere vlag toch niet nog hetzelfde te doen.
 

We zullen ook moeten consuminderen want onze voetafdruk is nog steeds veel te groot, al willen we daar niets van horen, want inleveren is geen modewoord en wordt vooralsnog geen hype.

Dus geen idealistische echo's uit het verleden van de hippies of wollen sokken wereldverbeteraars, ook in een recycle-economie eindigt het meeste in de verbrandingsoven. Er moet dus een ketenverandering komen, het systeem moet fundamenteel veranderen. Dus het Westlandse boerenverstand moet weer nieuwe innovatieve jonge uitvinders opleveren, echt het kan, je hoeft daar geen glazen bol voor te hebben.

Betekenis geven kan een mooi pad kan zijn naar een mooie toekomst, laat dat nu eens een hype worden! Begin 2016 schreef ik dit essay al en nu moet het er maar eens van komen, al vraag ik mij of het zal landen bij onwillige leiders? Het staat en valt met passie, passie voor samen toekomst, samen betekenis geven. 

Wat hoopvol is, is dat van de 9 politieke partijen er al drie een mooi groen programma hebben en enkelen de goede richting kiezen, maar nog altijd zijn vier partijen nog niet eens aan het begin van het goede groene pad, de missie is nog niet volbracht! 

Misschien dat de verkiezingen van 21 maart een mooie start wordt?