Ik was met nog een enkele verdwaalde Westlander, tuinder en veel studenten
van InHolland in Delft voor het symposium over inhoudstoffen. Dat was een leuke en leerzame bijeenkomst.
Politici, of bestuur uit Westland heb ik niet gezien.
Bijgaand mijn persoonlijke verslag van die bijeenkomst die ook voor de
Westlandse economie van belang is. Het heeft ook alles te maken met de duurzame ontwikkeling.
Symposium over inhoudsstoffen van planten 2015
Vraagstelling: Waar verdient de tuinbouw zijn geld
mee in 2035?
©Artikel: aad van
Uffelen, Naaldwijk 26 februari 2015
Inleiding:
De 4ejaars studenten
van de opl. Tuinbouw & Agribusiness van de Hogeschool Inholland Delft
organiseerden op 18 febr. 2015 een symposium over inhoudsstoffen van planten en
hoe deze toegepast kunnen worden. Sprekers waren:
Jan Smits (Kenniscentrum Plantenstoffen / Bio base Westland), Olaf van Kooten (Lector duurzame verbindingen in de Greenports & Prof. aan de Universiteit Wageningen) en Alex van der Zwart (promovendus op het gebied van biobased economy).
Jan Smits (Kenniscentrum Plantenstoffen / Bio base Westland), Olaf van Kooten (Lector duurzame verbindingen in de Greenports & Prof. aan de Universiteit Wageningen) en Alex van der Zwart (promovendus op het gebied van biobased economy).
De onderwerpen: welke toepassingen van inhoudsstoffen zijn er en welke teeltmaatregelen moeten genomen worden die gehaltes van deze inhoudsstoffen in de plant verhogen. En welke verdienmodellen voor de agrarische sector zijn er om meerwaarde te creëren.
Het Symposium:
Het was een prima initiatief van de studenten, dit symposium
bracht veel boeiends, maar toch niet het ultieme antwoord op de vraagstelling. Een
korte impressie:
Jan Smits
die ook bij Biobased Westland werkzaam is meende dat inhoudsstoffen goede
kansen biedt voor de glastuinbouw. In het algemeen was zijn presentatie
optimistisch en ziet hij kansen. Zijn verhaal gaf allerlei mogelijkheden aan,
maar concreet en rendabel toepasbaar was het niet. Bio Base Westland denkt dat
2020 biobase al volop in productie is.
In een plant zouden wel 30.000 verschillende plantenstoffen
zitten waarvan een groot deel interessant is. Er wordt gesteld dat er een
toenemende vraag is naar gezonde authentieke producten in de voedingssector.
Toch is het aandeel echt gezonde groenten en fruit maar zeer minimaal als we
kijken naar bijv. de biologische teelt, zij het dat dit snel groeit, nog
maar van de 1,5 miljard boeren op aarde zijn
slechts 1.5 miljoen biologisch. (bron www.duurzaambedrijfsleven.nl
) De consument kiest voor de laagste prijs en geeft niet veel om kwaliteit en
gezondheid.
Genoemd wordt ook de Kas als apotheek, groenten en fruit als medicijn. Leef langer door meer groenten te eten. Het zijn mooie statements, maar er wordt wel voorbij gegaan aan een groot aantal omgevingsfactoren die net zo bepalend zijn voor een gezond en lang leven dan groenten en fruit en er is nog zo iets als je eigen genen en wat die je aan gezond of ziek zijn te bieden hebben. Een groot gevaar schuilt in de Genetisch gemanipuleerde landbouwgewassen die worden ontwikkeld in combinatie met de giftige bestrijdingsmiddelen die daarbij worden toegepast. Wat is nog gezond en authentiek?
Genoemd wordt ook de Kas als apotheek, groenten en fruit als medicijn. Leef langer door meer groenten te eten. Het zijn mooie statements, maar er wordt wel voorbij gegaan aan een groot aantal omgevingsfactoren die net zo bepalend zijn voor een gezond en lang leven dan groenten en fruit en er is nog zo iets als je eigen genen en wat die je aan gezond of ziek zijn te bieden hebben. Een groot gevaar schuilt in de Genetisch gemanipuleerde landbouwgewassen die worden ontwikkeld in combinatie met de giftige bestrijdingsmiddelen die daarbij worden toegepast. Wat is nog gezond en authentiek?
Het voorbeeld van gezond makende planten in huis zoals van
Air so Pure is leuk, maar is vooral een marketingverhaal. In principe zuivert
elke plant de lucht. De bijdrage aan gezondere lucht in huis of in kantoor is
door een enkele plant te verwaarlozen. Er zijn heel veel planten nodig om
effect te hebben. De ziek makende stoffen die uit bouwmaterialen komen, de
lucht, de aarde, maar ook (mee) roken, drank, overmaat aan suiker, zout e.d. zijn wellicht van groter belang voor de
gezondheid dan planten. Maar het is waar planten en bomen zuiveren de lucht en
het is positief om de omgeving zo groen mogelijk te maken. Helaas wordt dat
vaak niet gedaan omdat klassieke economische factoren overheersen. Groen is nog
nauwelijks een economische kwaliteit.
Klimatologische omstandigheden, luchtvervuiling, CO2, fijnstof, NOX en andere ziek makende stoffen in de lucht zijn dus mede bepalend voor gezond of ziek zijn. Ook geluidoverlast maakt mensen ziek en ze gaan er zelfs aan dood. Of werkstress, en de stress als gevolg van de hedendaagse technologische ontwikkelingen die een groot deel van de bevolking niet kan bij houden.
Olaf van Kooten
gaf een zeer boeiende lezing en was gelijktijdig ook kritisch over de kansen
voor inhoudstoffen. Hij ging in op de invloed van teeltsystemen en bemesting en
op smaak en inhoudstoffen. Duidelijk was dat biologische teelt veel meer
gezonde inhoudstoffen bevat dan super geklimatologiseerde kasteelten. Planten
moeten stress hebben om veel goede stoffen aan te maken. (in hoeverre Gen
teelten nog aan stress bloot staan is maar de vraag, je mag verwachten dat die
dus maar weinig gezonde inhoudstoffen hebben) Dus de biologische invloeden zijn
erg bepalend voor het niveau en soort van natuurlijke afweerstoffen die de
basis zijn van de voor de tuinbouw belangrijke inhoudstoffen en voor de
gezondheidswaarde van een product. In zijn betoog werd duidelijk dat het veel
moeilijker is dan gedacht om de diversiteit aan inhoudstoffen uit de planten te
krijgen voor verdere verwerking. Telen van speciale soorten dicht hij meer
kansen toe, althans voorlopig zeker.
Mijn vragen aan Olaf:
- 1 Welke invloed
heeft het oogstmoment op de smaak en inhoudstoffen. Wetend dat veel groenten en
fruitsoorten te rauw worden geoogst en vaak langdurig sterk geconditioneerd
gekoeld.
Olaf was van mening dat pas in de laatste fase van de groei van een vrucht de meeste inhoudstoffen worden aangemaakt. - Hierop
voortbordurend is de vraag relevant: wat gebeurt er met de kwaliteit en
hoeveelheid van inhoudstoffen na bewerking zoals tomatenketchup. Tevens worden
er dan veel vulstoffen, e-nummers, houdbaarheidsmiddelen, smaakstoffen, zout
etc. toegevoegd. Wat heeft dat voor effect op de oorspronkelijke kwaliteit van
gezonde inhoudstoffen?
Reactie hierop is dat geconcentreerd tomatensap bijvoorbeeld een grotere werking heeft dan een enkele tomaat eten, mits je die kookt. Maar dat geeft geen volledig antwoord op de vraag... - Dus stel ik ook deze vraag: Is bij te rauw geoogste, bewerkte, lang gekoelde, speciaal gerijpte producten een claim van gezond wel waar te maken.
- Een volgende
vraag is: Wat is de invloed van nieuwe teeltmethoden zoals Plantlab waarbij
geheel indoor zonder daglicht, onder LED en speciale kunstmatige condities,
producten worden geteeld. Die planten hebben mogelijk geen stress en geen
vijanden en hebben geen invloed meer van de natuurlijke biodiversiteit en
biologie. Hebben die producten nog wel (of op termijn) voldoende en kwalitatief
goede inhoudstoffen om gezond te kunnen worden genoemd?
Hierop is geen duidelijkheid te verkrijgen. - De vervolgvraag hierop is: Verdwijnen natuurlijke afweerstoffen als planten langdurig onder speciale condities worden geteeld zonder natuurlijke vijanden en natuurlijke invloeden zoals hierboven beschreven? Dit blijft onduidelijk.
Alex
van der Zwart liet de toehoorders
zien hoe biobased en plantenstoffen organisatorische kansen en economische heeft
of niet, en wat moet er gebeuren om tot goede verdienmodellen te komen. Hij
somde een grote hoeveelheid te stellen vragen op.
De vele mogelijkheden en vragen zijn niet gemakkelijk te realiseren of beantwoorden. Wie pakt het op, wie financiert, wie gaat de technische kant uitvoeren, hoe krijg je rendabel de stoffen uit de planten en wie zijn de klanten, wat leveren de producten op en meer van deze vragen. Uit zijn betoog bleek overduidelijk dat na aanvankelijk optimisme het nog niet zo eenvoudig is om tot praktische realisatie te komen.
De vele mogelijkheden en vragen zijn niet gemakkelijk te realiseren of beantwoorden. Wie pakt het op, wie financiert, wie gaat de technische kant uitvoeren, hoe krijg je rendabel de stoffen uit de planten en wie zijn de klanten, wat leveren de producten op en meer van deze vragen. Uit zijn betoog bleek overduidelijk dat na aanvankelijk optimisme het nog niet zo eenvoudig is om tot praktische realisatie te komen.
Natuurlijk is bijvoorbeeld het maken van pak papier, of een biodoos van plantenvezels, wat een restmateriaal is, een van de gemakkelijkste projecten, bij echte inhoudstoffen ligt het veel complexer.
Een student stelde een boeiende vraag; Wat
zijn de antwoorden en oplossingen op alle door u gestelde vragen? Het antwoord bleef uit...
Tot slot nog wat
algemene punten die ik wil stellen voor de biobased/circulaire economie in de
regio Westland.
Feit is dat velen nog een verkeerd beeld hebben bij Biobased
en inhoudstoffen. Vaak denkt men dat het
gaat om biotechnologie, gentechnologie, biologische teelt, duurzaamheid etc.
Het verhaal is dus onduidelijk. De vraag is hoe gaan de partijen die met
Biobased bezig zijn hun boodschap eenduidig en begrijpbaar verkondigen? Niet
weer een label aub. Op dit moment zijn een reeks van vragen te stellen zoals: Wat
is het, wat zijn de concrete kansen voor winst?
Het lijkt er op dat mits verschillende partijen met elkaar samen aan de slag gaan om de circulaire economie verder te helpen er mogelijkheden zijn. Dat kan op dit moment al in de vorm van een lezingen, conferenties en publicaties en inzet om verbindingen te leggen, potentie te analyseren en drempels te identificeren. En er zullen testcases moeten worden gedaan.
Het lijkt er op dat mits verschillende partijen met elkaar samen aan de slag gaan om de circulaire economie verder te helpen er mogelijkheden zijn. Dat kan op dit moment al in de vorm van een lezingen, conferenties en publicaties en inzet om verbindingen te leggen, potentie te analyseren en drempels te identificeren. En er zullen testcases moeten worden gedaan.
Bij het organiseren van de maatschappelijke dialoog is het van belang
een relevant effectief netwerk op te bouwen van ondernemers, wetenschappers en
beleidsmakers/bestuurders. Daarbij mogen burgers niet worden vergeten want een
nieuwe industrievorm moet ook draagvlak vinden. Wat zijn de gevaren van nieuwe industriële
activiteiten voor de omgeving? In hoeverre gaat Genetische manipulatie van
planten een rol spelen en willen we dat? Wat is het risico voor het
oppervlaktewater en de biodiversiteit van de leefomgeving?
Op dit moment dreigt
ook TAFTA het nieuwe handelsverdrag met de VS en de EU waarbij ongelimiteerd
Gentech ook hier plaats gaat vinden met alle gezondheidsrisico's van dien. Komt
daarmee ook Biobased in een kwaad daglicht te staan?
De sleutelvraag:
Wat moet er allemaal gebeuren om een biobased economy in Westland en
elders in NL te realiseren?
Welke stakeholders?
- Glastuinbouw: grootschalige agro met liefst al een sterke internationale positie.
- Nieuwe jonge durfdenkers met creatieve plannen voor nieuwe duurzame bedrijfsvormen.
- Organisaties, zoals platform Duurzaam Westland, LTO, nieuw te vormen kwekersconsortia, etc.)
- Nagaan wat de bestaande industrie/bedrijfsleven in de regio hierin kan bijdragen, welke kennis is al aanwezig?
- Welke raakvlakken zijn er bij een transitie naar een groene economie?
- Welke kennisinstellingen participeren: WUR, Hogeschool Inholland Delft, de Kennisalliantie.
- Overheid: Provincie Zuid-Holland, de Metropool (als voorloper op de stadsregio) gemeenten en andere regionale organen.
- Welke rol ziet de overheid voor zichzelf?
- Welke visie is er al ontwikkeld op regionale ontwikkeling en wat is de rol van biobased daar in.
- Wat is de ambitie, wat is het tijdspad en hoe realistisch is dit? Wetend dat 65 % van de groentetelers in de glastuinbouw in ernstige financiële problemen zit en een groot deel van de sierteelt eveneens klem zit. (o.a. McKenzie 2014)
- Welke interventie is nodig om het proces verder te helpen en kansen te realiseren en hoe wordt dat gefinancierd?
- Wat hebben andere projecten en plannen voor mogelijkheden om samen te werken, denk aan het verbinden van de creatieve / maatschappelijke onderstroom, biomassa gebruiken voor energie of voor chemie, het food-fuel debat, etc.
- http://www.biobasedeconomy.nl/bedrijfsleven-biobased/regios/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten