Hoe ziet Westland er na 2035 uit?

Hoe ziet Westland er na 2035 uit?

Code oranje voor Westland!

Westland ligt onder vuur, economisch en financieel, maar ook wat betreft leefbaarheid, bereikbaarheid en de kansen van de tuinbouw. Maar het einde van Greenport Westland is nabij, Westland wordt vrijwel zeker onderdeel van stadsstaat RotterHaag zoals in het rapport van STT 2050 staat!

Dit artikel verscheen als interview op 24 september 2014 in Het Hele Westland.

Door Aad van Uffelen

Dit college ziet een mooie toekomst voor de glastuinbouw in Westland. Het mantra is: de huidige 2380 netto Westlandse glastuinbouw zijn heilig, geen meter minder. Toch zegt het college nu dat volume niet meer bepalend is.
Innovatieve kracht ligt in het geheel van primaire tuinbouw, toelevering, logistiek en handel. dat impliceert een draaischijffunctie.

Blijft glastuinbouw belangrijk in Westland of ontstaat een andere economie, een ander Westland? Rapporten geven antwoord, vormen een puzzel, die tot conclusies leiden.

Rendabele tuinbouw  
Door innovatie is het proces van teelt en verwerking in NL effectiever en  opbrengst per meter in gewicht hoger dan in elk ander land en dat bij een steeds lager energie- en watergebruik. In NL wordt een schoon, duurzaam, mooi en gezond product geteeld.

Tuinbouwbedrijven hebben het zwaar en er is steeds meer buitenlandse concurrentie. Grondprijzen, opstal, verwarming en arbeid zijn er goedkoper, regelgeving soepeler en er is vaak subsidie! Er is te veel bulkproductie en onze groenten en fruit zijn niet onderscheidend genoeg; vrijwel merkloos. Nog meer bulk telen (met EU subsidie) voor lage prijzen is geen oplossing. Tot 2024 stoppen volgens de Rabo minimaal 400 tuinders in Westland. Alleen hierdoor verdwijnt al een groot deel van de tuinbouw uit Westland.

Gezonder en duurzamer leven betekent meer Gr&Fr en minder vlees eten. Stimuleren dat mensen vegetariër of flexitariër worden is een begin. Scholen en bedrijven moeten in hun kantines meer gezonde gerechten aanbieden. De sector moet eens duidelijk maken en bewijzen wat de precieze gezondheidswaarde is per soort groente en fruit! Waarom is het zo gezond?

Ruimtegebrek  
90 % van Westland is verhard. Er is ruimtegebrek, vooral voor megabedrijven. Steeds meer buitenland heeft (en bouwt) enorme hoeveelheden glas. Voor eigen eet en voor export. Almeria heeft al 26.000 ha. En bij Moskou staat straks meer dan 1500 ha. Westland heeft nog maar 2380 ha. glas waar de toekomst misschien vooral ligt in innovatie en niche producten.
In Spanje zijn al tuinders van 1000 ha. Bedrijven vertrekken naar goedkope gronden in het Noorden, Oosten, bij Schiphol of ze starten een vestiging in het buitenland. Nederlandse tuinders in het buitenland beconcurreren die in NL. Opleiders en adviseurs leren de concurrent de fijne kneepjes! Ook speelt de eis van consumenten als 'local for local' een rol in de vestigingsplaats. 

Geheim overleg!
Provincie ZH, gem. Westland en 17 stakeholders voeren sinds 2013 (geheime) besprekingen over de toekomst van Westland

(Concept Preverkenning Reisverslag op weg met Het Westland, maart 2014 ) Westland moet volgens het verslag een handelsdraaischijf worden voor de NL economie en daar past weinig tuinbouw in en minder woningbouw, wel meer wegen, bedrijventerreinen en een noordelijke haven van Rotterdam. In toekomstplannen zoals van de Prov. Staten ZH (Ruimte en Mobiliteit) staat: ook niet tuinbouwgerelateerde bedrijven gaan zich hier vestigen. LTO Glaskracht, Cluster Agrologistieke bedrijventerreinen Westland (AD 19 juni 2014) en Verontruste Duurzame Glastuinbouwondernemers, maken zich zorgen!

In het College Werkprogramma Westland staat: Open armenbeleid en ruimte voor niet tuinbouwgerelateerde bedrijven, alles moet kunnen, een free economic zone zonder belemmeringen! Dit College doet dus al wat de Provincie wil en loopt vooruit op de vorming van de metropoolregio en dus de stadsstaat RotterHaag! De vraag is wat zijn wettelijke mogelijkheden, wat willen de burgers en wat is hun macht en zeggenschap hierin nog?

Spel om de toekomst van Westland!
Dit speelt op niveau van het Rijk, Provincie, Metropoolregio, de Zuidvleugel, Oostland, dus belangen van Rotterdam en Den Haag. Welke rol speelt de EU hierin, gaan EU-gelden processen versnellen?
Er zijn veel rapporten over de tuinbouw en hoe Westland zich economisch moet ontwikkelen. Alleen het plan Waterman lijkt toekomst te bieden voor Westlands economie met tuinbouw, handel en toerisme!

Als Greenport Westland halveert is innovatieve kracht niet direct verloren. Bulktuinbouw verdwijnt grotendeels. Of ook high tech bedrijven en specialistische tuinders vertrekken is afwachten. Het risico dat dit gebeurt is groot als ook handelsplatformen vertrekken of niet meer nodig zijn. De synergie van het ontwikkelen en innovaties, oplossen van problemen en toekomst van kleine en gezonde producten biedt nog steeds grote kansen. Steeds meer goederenstromen gaan rechtstreeks van de producent naar de klant, dus fysieke import/export staat onder druk. Hoog tijd dat de strijd tussen de Greenports stopt en men Greenport Holland centraal stelt als cluster.

De Provincie stelt: Cruciaal is de vlinderontsluiting: 4- en 6-baans wegen, 3-in1, de centrale 4- en 6-baan-as van Westerlee naar het ABC, brede wegen naar de A4 via de bloemenroute en de Lier, tunnels, ondergronds vervoer via containers, een lightrail en een Noordelijke Haven bij HvH! Westland krijgt statusinstituut Greenport Horticampus, maar kunnen ze dan wel voldoen aan de kwaliteit en kwantiteit die de markt vraagt?
 

De Provincie: Westland is een wereldspeler van formaat, toonaangevend in ''food and flower'' maar kan méér! Lees voor méér vooral anders...

De Provincie zegt dat naarmate Westland meer industrialiseert de druk op leefbaarheid toe neemt! Ondanks totale industrialisering van Westland, spreekt men toch over prettig wonen in Westland!

Een stapel rapporten

Veel rapporten wijzen in de richting dat Greenport Westland eindigt of halveert. Ontglazen heeft gevolgen voor Westland als historisch tuinbouwgebied, de dorpen, het karakter van de omgeving en sociale verbanden tussen de mensen en verbindingen in de sector.
 

Wat doet de politiek met vragen als; hoe realiseert men de noodzakelijke kanteling naar een duurzame schone economie en leefomgeving. Er moet veel gebeuren, via een scherpere visie op de toekomst, met als uitgangspunt People, Planet, Profit en transitie naar een duurzame circulaire economie en samenleving. Met gezondheid, leefbaarheid, schone lucht, meer groen en water centraal in het beleid en zonder fossiele energie. Gelukkig gebeurt er al veel goeds op het gebied van duurzame ontwikkelingen.

Hoe gaat de sector inspelen op hun merkloze imago, te lage opbrengst, te dure supermarkten,  veranderende wensen van consumenten, stadslandbouw, moestuinieren, bio, gezond voedsel, de snelle verandering in de digitale wereld, leefpatronen?.

Welke rol speelt het College?
Het bespreekforum is select, transparante informatie is er niet. Participatie van dee belangrijkste stakeholders, 'burgers' - visionairs en creatieve denkers is er nauwelijks, zij staan nog aan de kant, maar ook Sociale organisaties, de Raad, Natuur en milieuorganisaties en PDW. 

Zeker is dat Greenport Westland deels wordt ingeruild voor een industriële feniks. 

Wat is de rol van van der Tak en het College van VVD-CDA-PW(PvdA)-GBW? Moeten zij het metropoolbeleid uitvoeren en stadsstaat RotterHaag mede voorbereiden waarin Westland een deelgemeente wordt? De penibele financiële situatie maakt voortbestaan voor Westland moeilijk, leidt dit tot overname door Rotterdam?

Een toekomstblik!
Tot na 2035 is Westland een bouwput! Er komt vooral industrie, 2- 4- en 6-baans wegen, een haven noord van de waterweg, ondergronds vervoer en opgeofferd (Maasdijks) tuinbouwgebied. Minder woningbouw en groen, meer geluidoverlast. Bulk wordt in het buitenland geteeld of elders in NL, overal is stadslandbouw en teelt in verticale systemen. Is Westland nog een draaischijf voor wereldhandel en voor versproducten (greenport, versport, coolport)?

 

Westland is volgens beleidsmakers in 2035 een sociale, fijne en veilige omgeving! Maar ze hebben nu nog geen antwoord op vragen als: wat is de positie van de glastuinbouw, is er schone lucht, hoe zit het met geluidoverlast, hoeveel groen is er, is het waterprobleem opgelost. Wat als er een chemische ramp in Europoort gebeurt of op een bedrijventerrein, (koelvloeistof gas, ethyleen, een kunstmestbrand)

Economisch gezien zijn de plannen voor Westland misschien wel geniaal, voor de tuinbouw en de historische verbondenheid van de Westlanders catastrofaal. Veranderingen in Agrosector en versketens leiden tot transities in bestaande teelt- en handelsgebieden. We moeten aanpassen, en beseffen dat wellicht alleen uitvoering van het plan Waterman echte kansen schept.

Wordt in toekomstig beleid de relatie tussen natuur en gezondheid leidend? Dus meer groen en water, schone lucht en een gezonde leefomgeving; niet méér maar beter! Neemt Rotterdam een voorschot op annexatie van Westland door Midden Delfland hun Metropolitaanse park te benoemen.

Van Aartsen en Aboutaleb willen zonder dat er wetgeving is al in 2015 met de Metropoolregio starten en van Aartsen wil 1 burgemeester. Dus opheffing van alle gemeenten in de Metropoolregio ligt in het verschiet. Jaap Smit, Commissaris van de Koning van ZH maakt zich zorgen over deze ontwikkeling en ziet hierdoor een extra provincie binnen ZH komen. (AD 22-09-2014)
 

Burgemeester Van der Tak ziet een ''lonkend perspectief'' in de nieuwe realiteit... Vanuit welk standpunt is onduidelijk!

Opm.1 Westland heeft zich in oktober 2014 accoord verklaard met de Metropoolregio en daarmee met het opheffen van de gemeente over een tiental jaren, zo is de verwachting. Dit zal verstrekkende gevolgen hebben voor Westland, haar burgers en economische activiteiten. Zelfs de vraag is urgent of het nog zin heeft 2 nieuwe gemeentehuizen te willen bouwen nu opheffing voor de hand ligt...

Opm.2 dit artikel is een beknopte versie van een uitvoerig rapport dat eind oktober 2014 verschijnt.
Belangstellenden kunnen dat plus alle onderliggende documenten aanvragen via mail aad.fleur@gmail.com