Document ''Toekomst van Westland en Glastuinbouw'' steeds actueler

© Aad van Uffelen, Naaldwijk 3 augustus 2015

Als tuinderszoon heb ik de genen mee gekregen die bijna alle Westlandse tuinders hebben. Een mentaliteit van hard werken, niet zeuren, kansen pakken, inspelen op de markt. Voor de koffie maakten we altijd fff het padje af, netjes en geordend. 

Vroeger werkten we met maar enkele mensen op het bedrijf en deden alles samen, vaak met de familie. Nu zijn bedrijven soms mega groot en werken er vaak tientallen buitenlandse arbeiders en is alles high tech. Sommige bedrijven zijn een soort multinationals. Waar wij vroeger alles deden vanuit ons boerenverstand gebeuren dingen nu veel meer met het oog op ''Nederland moet het wereldvoedselvraagstuk oplossen'' althans dat roepen de bobo's. 

Als voormalig tuinbouwdocent kon ik de tuindersmentaliteit soms met succes overbrengen op cursisten. Het zijn dingen die in je zitten, die je ziet zitten, die je wilt. Een opleiding heb je er niet voor nodig, het zijn bijna genetisch bepaalde normen en waarden, een sterke betrouwbare werkmentaliteit. Agrarische Westlanders hebben dat. Maar met hard werken alleen red je het niet meer.

De wereld verandert sneller dan menigeen denkt, alles moet anders, producten van toen worden opnieuw populair als vergeten groenten, maar de bulkmassa is commodity, producten die bestaan dankzij marketing. Ze hoeven niet eens lekker of gezond te zijn. Het draait nu vooral om handel, volume en geld. De meerderheid van de verwerkende bedrijven in Westland leveren nauwelijks een economische bijdrage aan de streek, maar verstoppen en vervuilen de wegen met duizenden vrachtwagens. Het slepen met goederen is wat vooral wordt gedaan. Duurzaamheid speelt nog geen grote rol.

Vandaag staat in de krant dat het wegennet in Westland steeds drukker wordt en dat tuinders het weer zien zitten, maar de boeren nog niet zo. Feit is dat de sector al een aantal jaren in de knel zit. Sommigen zeggen dat het komt omdat telers vaak niets meer hebben met de eindgebruiker, de consument. Er zijn zoveel schakels die allemaal een graantje meepikken van wat wordt geproduceerd, dat het geld niet meer wordt verdiend waar het wordt geproduceerd, maar in de handelslagen daarna.
 

Tuinder en boer krijgen vaak minder dan de kostprijs en lijden vaak armoede. En soms zijn ze ook niet slim meer, neem het los laten van het melkquotum, alsmaar uitbreiden etc. Overproductie doet zich bij vele agrarische producten voor. Met EU geld zijn en worden overal land- en tuinbouwarealen uit de grond gestampt, wij verkopen onze kennis en ondertussen verliezen we de markt en zijn zelf te duur. 

De vraag is ook of we niet veel minder op aanbod moeten produceren maar veel meer vraag gestuurd. In samenwerking moeten we naar nieuwe verdienmodellen gaan en naar nieuwe meerwaarde en waarde creatie. Het gaat niet alleen meer om innovatie, maar ook om kanteling naar een duurzame productie- en verwerkingsmethode en producten waar de consument nog wel goed voor wil betalen.

Westland is geen ''glazen stad'' meer. Glas verdwijnt bijna dagelijks en er komt een heel andere economie opzetten. 

Het ''open armen beleid'' van het college in Westland en de opkomende Metropool, leiden er toe dat alles moet kunnen, dus zien we opkomst van megabedrijven en van alles wat niet tuinbouwgerelateerd is. 

Neem als voorbeeld het Amerikaanse bedrijf CoolCompany, dat midden in een woongebied steeds verder uit wil breiden, de Naaldwijkseweg loopt dwars door het bedrijf en bijna 1000 vrachtwagens moeten straks dagelijks een zeer druk tweezijdig fietspad passeren. Hoezo veilig, leefbaar en aangenaam, het gaat niet goed? 

Naaldwijkse weg

Zorgelijk is ook het hoge tempo waarin Westland onleefbaarder wordt, lelijker, kaler en drukker. Toename van vooral vervuilend vrachtverkeer op de smalle wegen en door de dorpen verstoppen de wegen. Fietsen is ongezond en niet meer aantrekkelijk, fietspaden zijn te smal, liggen langs de drukke vieze vrachtwagenwegen, je ademt vooral uitlaatgassen in. 

Intussen worden dwars door Westland 4 en 6baanswegen gelegd waardoor de dorpen nog meer van elkaar worden los gerukt. En wandelen is al helemaal  geen genot in Westland. 

Woningbouw is tamelijk oubollig en leidt tot nog meer druktestress. Groen, bomen en water zijn een schaars goed en met 90 % verhard grondgebied is dat ook wel logisch. Leefbaar Westland bestaan al bijna niet meer en over 20 jaar is het een keihard industriegebied waar je liever niet wilt wonen en je kinderen wilt opvoeden, feitelijk is dat nu al zo. 

Het gaat  om keuzes en die zijn dus gemaakt door de hogere politiek, de bedrijven en ons eigen College.
De vraag is of men nog wel zoveel woningen moet bouwen en nog meer mensen hier moet huisvesten? Verstandige hoog opgeleiden willen hier zeker niet (meer) wonen.

In december 2014 publiceerde ik na bijna een jaar studie een rapport onder de titel ''Toekomst van Westland en Glastuinbouw'' het lijkt er nu al op dat conclusies daarin nu al waar worden. De vraag is of we daar blij mee moeten zijn? Het wordt tijd dat we met zijn allen wakker worden...

Dit document is per mail opvraagbaar via   aad.fleur@gmail.com.